Nie każda para chce podpisywać dokumenty w urzędzie, ale wielu zależy na małżeństwie w oczach Boga. Zanim podejmiesz decyzję, warto wiedzieć, co na ten temat mówi prawo i Kościół. Sprawdź, czy można wziąć ślub kościelny bez cywilnego!
Czy można wziąć ślub kościelny bez ślubu cywilnego w Polsce?
Ślub kościelny bez cywilnego jest w Polsce możliwy. Takie małżeństwo będzie uznane jedynie przez Kościół, a nie przez państwo. Oznacza to, że para nie stanie się formalnie małżonkami według prawa cywilnego. W praktyce oznacza to zawarcie małżeństwa kanonicznego, które nie jest rejestrowane w urzędzie stanu cywilnego i nie rodzi żadnych skutków cywilnych. Kościół dopuszcza taką możliwość w wyjątkowych sytuacjach, np. gdy jedna ze stron nie może lub nie chce zawrzeć związku cywilnego.
Jednak zgodnie z polskim prawem, ślub kościelny bez dopełnienia formalności cywilnych nie jest traktowany jako zawarcie związku małżeńskiego w świetle prawa państwowego. Co więcej, ślub kościelny bez cywilnego nie daje współmałżonkom żadnych przywilejów, takich jak wspólność majątkowa, prawo dziedziczenia, czy możliwość wspólnego rozliczenia podatkowego. Dlatego decyzja o takim ślubie powinna być dobrze przemyślana, szczególnie jeśli zależy Ci również na zabezpieczeniu prawnym relacji.
Co oznacza ślub kościelny bez cywilnego w świetle prawa?
Ślub kościelny bez cywilnego nie ma mocy prawnej i nie jest uznawany przez państwo. Oznacza to, że małżeństwo zawarte wyłącznie w Kościele nie zostaje zarejestrowane w systemie prawnym i nie wywołuje skutków cywilnych. W świetle prawa polskiego ślub zawierany wyłącznie w kościele katolickim to małżeństwo bez skutków cywilnych. Nie zostaje ono odnotowane w urzędzie stanu cywilnego, a para nie nabywa praw i obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa cywilnego.
Zgodnie z przepisami prawa państwowego, jedynie ślub cywilny lub ślub konkordatowy – czyli taki, który łączy wymiar kościelny i cywilny – prowadzi do powstania związku małżeńskiego uznawanego przez państwo. Co istotne, brak zawarcia ślubu cywilnego niesie poważne konsekwencje. Osoby pozostające tylko w małżeństwie kanonicznym nie mogą korzystać z ustawowych uprawnień, takich jak dziedziczenie po współmałżonku, dostęp do dokumentacji medycznej czy prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
Dlatego w sytuacji, gdy ślub kościelny nie zostanie połączony z rejestracją w USC, państwo traktuje takie osoby jako osoby niespokrewnione, bez żadnych praw wynikających ze związku małżeńskiego.
Jakie warunki trzeba spełnić?
Aby zawrzeć ślub kościelny bez cywilnego, trzeba spełnić konkretne warunki określone przez prawo kanoniczne oraz wewnętrzne przepisy Kościoła. Taka forma małżeństwa jest możliwa wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach i wymaga zgody odpowiednich władz kościelnych.
Po pierwsze, sprawę należy przedstawić ordynariuszowi miejsca, czyli biskupowi diecezji, do której należy para. Należy udowodnić, że istnieją ważne przyczyny uniemożliwiające zawarcie ślubu cywilnego. Do takich sytuacji może należeć np. utrata renty po zmarłym współmałżonku, brak możliwości uzyskania rozwodu cywilnego czy względy bezpieczeństwa prawnego. W takich przypadkach ordynariusz może udzielić zgody na zawarcie ślubu kościelnego bez skutków cywilnych.
Po drugie, przyszli małżonkowie muszą złożyć odpowiednie dokumenty, w tym zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz – jeśli to wymagane – zgodę ordynariusza. Często potrzebny jest także skrócony odpis aktu chrztu, świadectwo bierzmowania, dokumenty tożsamości, zaświadczenie o odbyciu nauk przedmałżeńskich i rozmowy kanonicznej z duszpasterzem. W niektórych przypadkach para musi również przedłożyć instrukcję dla duszpasterzy dotyczącą małżeństw konkordatowych z 1998 r. lub inne dokumenty wymagane przez kurię diecezjalną.
Warto pamiętać, że nawet jeśli Kościół wyrazi zgodę na zawarcie ślubu bez skutków cywilnych, taki związek nie będzie uznawany przez państwo i nie będzie miał żadnej mocy prawnej w relacjach z instytucjami publicznymi.
Czy Kościół katolicki pozwala na ślub kościelny bez cywilnego?
Kościół katolicki w Polsce dopuszcza możliwość zawarcia ślubu kościelnego bez cywilnego, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach i za zgodą ordynariusza diecezji. Nie jest to jednak standardowa procedura i wymaga spełnienia konkretnych warunków oraz przedstawienia istotnych powodów.
Zgodnie z prawem kanonicznym każde małżeństwo kanoniczne powinno mieć również skutki cywilne, jednak w niektórych przypadkach Kościół dopuszcza odstępstwo od tej zasady. Ma to zastosowanie w sytuacjach, gdy przyszli małżonkowie z ważnych przyczyn nie mogą lub nie chcą zawrzeć związku cywilnego, np. ze względu na utratę świadczeń, brak rozwodu kościelnego drugiej strony lub inne przeszkody natury prawnej czy życiowej.
W takich przypadkach duchowny, który prowadzi przygotowanie do ślubu, ma obowiązek skierować sprawę do biskupa. Sprawę należy przedstawić ordynariuszowi miejsca wraz z dokładnym uzasadnieniem i dokumentacją. Tylko on może wyrazić zgodę na zawarcie tzw. ślubu jednostronnego, czyli kościelnego bez cywilnego. W praktyce oznacza to, że ślub zostanie zawarty w kościele, ale nie będzie skuteczny prawnie.
Warto zaznaczyć, że Kościół nie zachęca do takich rozwiązań, ponieważ w duchu konkordatu z 1998 r. każde zawierane w kościele małżeństwo powinno mieć gwarantowane skutki cywilne. Jednak ze względów duszpasterskich i ludzkich, taka możliwość została dopuszczona jako wyjątek.
Podsumowanie
- Ślub kościelny bez cywilnego jest w Polsce możliwy, ale nie wywołuje skutków prawnych.
- Taki związek jest uznawany wyłącznie przez Kościół i nie rejestruje się go w urzędzie stanu cywilnego.
- Kościół katolicki dopuszcza możliwość zawarcia ślubu wyłącznie religijnego, ale tylko za zgodą ordynariusza diecezji.
- Aby zawrzeć ślub kościelny bez cywilnego, trzeba przedstawić ważne powody i uzyskać zgodę biskupa.
- Najczęstsze powody to m.in. utrata renty po zmarłym współmałżonku, przeszkody prawne lub brak rozwodu cywilnego.
- Ślub bez skutków cywilnych nie daje prawa do dziedziczenia, wspólnego rozliczania podatków ani do renty rodzinnej.
- Małżeństwo zawarte tylko w Kościele nie jest rejestrowane w systemie prawnym i nie jest uznawane przez państwo.
- Zgodnie z konkordatem z 1998 r., każda para może zawrzeć ślub konkordatowy i uniknąć dwóch oddzielnych ceremonii.
- Jeśli ślub nie zostanie zgłoszony w USC, nie zostanie zarejestrowany i będzie traktowany jako małżeństwo jedynie religijne.
- Decyzję o zawarciu tylko ślubu kościelnego należy dobrze przemyśleć, ze względu na brak skutków cywilnych.
FAQ – Często zadawane pytania i odpowiedzi
Dla Kościoła taki ślub jest ważny, ale dla państwa nie ma mocy prawnej. Nie zostaje wpisany do rejestru małżeństw i nie wywołuje skutków cywilnych.
Tak, ale tylko po uzyskaniu zgody ordynariusza diecezji. Wymagane są konkretne powody oraz spełnienie formalności kościelnych.
Małżeństwo nie daje żadnych praw cywilnych – brak dziedziczenia, wspólności majątkowej czy renty rodzinnej. Dla państwa para nie jest małżeństwem.
Tak, potocznie tak nazywa się ślub zawarty wyłącznie w Kościele, bez rejestracji w urzędzie stanu cywilnego.
Trzeba udać się do parafii, przedstawić powody i uzyskać zgodę biskupa. Konieczne są także niezbędne dokumenty i rozmowy duszpasterskie.